"خسرو گلسرخی" شهیدی از قبیله شاعران و خبرنگاران

گلسرخی  در دادگاه نظامی خود و دوست هم رزمش " دانشیان " اینگونه دفاع می کند

به نام نامی مردم
من در دادگاهی که نه قانونی بودن و نه صلاحیت آن را قبول ندارم ، از خود دفاع نمی کنم . هر چه شما بر من بیشتر بتازید من بیشتر بر خود می بالم، چرا که هر چه از شما دورتر باشم به مردم نزدیک ترم و هر چه کینه شما به من و عقایدم شدیدتر باشد لطف و حمایت توده مردم از من قوی تر است ، حتی اگر مرا به گور بسپارید که خواهید سپرد مردم از جسدم پرچم و سرود می سازند.
زندگی امام حسین  نمودار زندگی کنونی ماست که جان بر کف برای خلق های محروم میهن خود در این دادگاه محاکمه می شویم . او در اقلیت بود و یزید بارگاه و قشون و حکومت و قدرت داشت او ایستاد و شهید شد. هر چند که یزید گوشه ای از تار یخ را اشغال کرد، ولی آن چه که در تداوم تاریخ تکرار شد راه حسین و پایداری او بود نه حکومت یزید. آن چه را که خلق ها تکرار کردند و می کنند راه حسین است.

وقتی دادگاه نظامی حکم اعدام گلسرخی و دانشیان را قرائت کرد آن دو فقط لبخند زدند و بعد دست یکدیگر را به گرمی فشردند و در آغوش هم فرو رفتند.
محبوبیت گلسرخی و دانشیان ترس ساواک را برانگیخت آنها به تکاپو افتادند تا شاید در آخرین لحظات در آنها رسوخ کنند به آنها که با شکیبایی منتظر تیرباران بودند پیشنهاد شد که از شاه تقاضای عفو کنند، اما آنها فقط پوزخند زدند ساواک وقتی دید با هیچ حربه ای قادر به فریب آنها نیست به گلسرخی پیشنهاد داد که "دامون" پسرش را قبل از تیرباران ببیند. اما گلسرخی به این پیشنهاد هم جواب منفی داد و این در شرایطی بود که همه سلولهای بدنش نام دامون را فریاد می کشید او می دانست که دامون نقطه ضعف اوست و دامون می تواند او را به زندگی امیدوار کند زندگی که او می خواست از دست بدهد تا به وظیفه اش عمل کند آری برای او مرگ یک وظیفه بود وقتی از او تقاضای ندامت نامه می کنند تا در نتیجه دادگاه تخفیف دهند او می گوید : هیچ کس از زندگی در کنار زن و فرزند گریزان نیست من مثل هر انسانی زندگی را دوست دارم و دوست دارم مثل هر پدری رنگ چشمان فرزندم را ببینم اما راهی را که انتخاب کرده ایم باید به پایان ببریم مرگ ما حیات ابدی است ما می رویم تا راه و رسم مبارزه بماند اگر من ندامت نامه بنویسم کمر مبارزان را خرد نکرده ام ؟
در سحرگاه 29 بهمن وقتی او را به چوبه اعدام بستند هنوز لبخند می زند و می خواهد که چشمانش را نبندند چون می خواست با دیدن خورشید به سرای باقی بشتابد .




او در وصیت نامه اش می نویسد :
من یک فدائی خلق ایران هستم و شناسنامه من جز عشق به مردم چیز دیگری نیست . من خونم را به توده های گرسنه و پابرهنه ایران تقدیم می کنم. و شما آقایان فاشیست ها که فرزندان خلق ایران را بدون هیچگونه مدرکی به قتلگاه می فرستید، ایمان داشته باشید که خلق محروم ایران انتقام خون فرزندان خود را خواهد گرفت. شما ایمان داشته باشید از هر قطره خون ما صدها فدایی برمی خیزد و روزی قلب شما را خواهد شکافت. شما ایمان داشته باشید که حکومت غیرقانونی ایران که در 28 مرداد سیاه ، به خلق ایران ، توسط آمریکا تحمیل شده،  در حال احتضار است و دیر یا زود با انقلاب قهرآمیز توده های ستم کشیده ایران واژگون خواهد شد.

قتل گلسرخی موج عظیمی در شعر سیاسی ایجاد کرد و اشعار فراوانی در ستایش و سوگش سروده شد که نمونه ای از آن را می خوانیم :

?شکاف?
 
زاده شدن
برنیزهء تاریک
همچون  میلادِ گشادهء زخمی ..
سِفْرِ یگانهء فرصت را
                                  سراسر
در سلسله پیمودن.
برشعلهء خویش
                          سوختن
تاجرقهء واپسین،
برشعلهء حرمتی
که درخاکِ راهش
                           یافته اند
بردگان
           این چنین اند.
این چنین سرخ و لوند
برخار بوتهء خون
                           شکفتن
وینچنین گردن فراز
برتازیانه زارِ تحقیر
                           گذشتن
وراه را تاغایتِ نفرت
                                   بریدن.-
آه ،‌ازکه سخن می گویم؟
ما بی چرا زندگانیم
آنان به چرا مرگِ‌ خود آگاه هان اند.

شعر: احمد شاملو                                                      
روحش شاد، یادش گرامی